McKinsey Teknoloji Trendleri Görünümü 2025

7 Ağustos 2025

Bu post McKinsey Global Institute tarafından hazırlanan ve teknoloji trendlerinin 2025 yılına kadar nasıl bir değişim göstereceğine dair bir genel bakış sunan bir raporun NotebookLM özetidir. Rapor, yapay zeka (AI) devrimi, hesaplama ve bağlantı sınırları (yarı iletkenler, gelişmiş bağlantı, bulut ve uç bilişim, sürükleyici gerçeklik, dijital güven ve siber güvenlik, kuantum teknolojileri dahil) ve ileri mühendislik (robotik, mobilite, biyo-mühendislik, uzay teknolojileri, enerji ve sürdürülebilirlik teknolojileri dahil) olmak üzere 13 ana teknoloji trendini detaylandırmaktadır. Her bir trend için en son gelişmeler, endişeler, gerçek dünya örnekleri ve temel teknolojiler açıklanmaktadır. Ayrıca, rapor yeniliklerin ölçeklendirilmesi, bölgesel rekabet ve sorumlu inovasyonun gerekliliği gibi ortak temalara da değinmektedir.

Kaynak: McKinsey & Company, “Technology Trends Outlook 2025” (Temmuz 2025)

1. Giriş ve Genel Bakış

McKinsey’in beşinci yıllık “Teknoloji Trendleri Görünümü 2025” raporu, küresel teknoloji manzarasındaki önemli değişimleri ve şirketler için en önemli 13 “sınır” teknolojiyi inceliyor. Rapor, inovasyon, yatırım ve yetenek talebindeki artışla birlikte, bu teknolojilerin iş dünyasını nasıl dönüştürme potansiyeline sahip olduğunu vurguluyor. Yapay zeka (YZ), bu trendler arasında hem güçlü bir dalga hem de diğer trendlerin bir “temel yükselticisi” olarak öne çıkıyor.

Ana Temalar:

Yapay Zeka Devrimi: YZ’nin dönüştürücü gücü ve özellikle Ajans YZ ve Uygulamaya Özel Yarıiletkenler gibi yeni alanlardaki hızlı ilerlemesi.
Hesaplama ve Bağlantı Sınırları: YZ’nin artan hesaplama taleplerine yanıt olarak yarıiletken inovasyonu, gelişmiş bağlantı (5G, 6G, LEO uyduları) ve bulut/uç bilişimin evrimi.
Son Teknoloji Mühendisliği: Robotik, mobilite, biyo-mühendislik, uzay teknolojileri ve enerji/sürdürülebilirlik teknolojilerindeki gelişmeler.

Çapraz Kesim Temaları (Raporun Vurguladığı Alanlar):

Otonom Sistemlerin Yükselişi: Fiziksel robotlar ve dijital ajanlar dahil olmak üzere otonom sistemlerin pilot projelerden pratik uygulamalara geçişi.
Yeni İnsan-Makine İşbirliği Modelleri: Daha doğal arayüzler, çok modlu girdiler ve uyarlanabilir zeka ile insan-makine etkileşiminin yeni bir aşamaya girmesi. Odak noktası “insan değişimi”nden “büyütmeye” kayıyor.
Ölçekleme Zorlukları: YZ, robotik ve sürükleyici ortamların yoğun hesaplama taleplerinin küresel altyapıda yarattığı baskı (veri merkezi güç kısıtlamaları, tedarik zinciri gecikmeleri, işgücü sıkıntısı).
Bölgesel ve Ulusal Rekabet: Kritik teknolojiler üzerinde yoğunlaşan küresel rekabetin, ülkeleri ve şirketleri teknolojik egemenlik ve değer yaratma konusunda hızlandırması.
Ölçek ve Uzmanlaşma Aynı Anda Büyüyor: Bulut hizmetleri ve gelişmiş bağlantı sayesinde genel amaçlı model altyapısının devasa veri merkezlerinde hızla büyümesi ve aynı zamanda “uçta” hızlanan inovasyon (telefonlar, arabalar, endüstriyel cihazlar).
Sorumlu İnovasyon Zorunlulukları: Teknolojiler daha güçlü ve kişisel hale geldikçe, güvenin benimseme için “bekçi” haline gelmesi; şirketlerin şeffaflık, adalet ve hesap verebilirliği gösterme baskısıyla karşı karşıya kalması.

2. En Önemli Trendler ve Fikirler

2.1. YZ Devrimi

Ajans YZ (Agentic AI): Raporun bu yılki vurgusu. YZ’nin “sadece çıktı sağlamak yerine dünyada hareket etme yeteneği” ile ayırt ediliyor. Çok adımlı iş akışlarını otonom olarak planlayabilen ve yürütebilen “sanal çalışma arkadaşları” yaratıyor.
Önemli Gelişmeler: Google’ın Gemini 2.5 Flash gibi genel amaçlı ajan platformlarının geliştirilmesi; daha uzun etkili çok adımlı muhakeme zincirleri (“yönetici” ajanın görevleri alt ajanlara devretmesi); yazılım geliştirme, müşteri desteği ve siber güvenlik gibi belirli iş çözümlerine odaklanma; ajanların birbirleriyle “konuşabilmesi” ve kendi dillerini oluşturabilmesi.
İşgücü Etkisi: “Ajans YZ, YZ’yi pasif bir araçtan kurumsal iş akışlarında aktif bir işbirlikçiye dönüştürüyor.” İş tanımlarını ve değerli becerileri değiştirerek “deterministik kodlama görevlerinden daha yüksek düzeyli faaliyetlere (görev planlama, araç orkestrasyonu, bağlamsal karar verme) sorumlulukları kaydırıyor.”
Vaka Örneği: McKinsey’nin QuantumBlack Labs, bir banka için kredi notu taslağı hazırlamayı otomatikleştirmek için ajans iş akışları uyguladı ve kredi analistlerinin üretkenliğini %60’a kadar artırdı.
Yatırım: 2024’te 1.1 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %985’lik bir artışla “en hızlı büyüyen trendlerden biri.”
Benimseme: Halen “Deneysel” aşamada (2/5).
Yapay Zeka (Genel): YZ’nin “sektörler ve günlük yaşam genelinde somut değişiklikleri yönlendirdiği” belirtiliyor. Organizasyonların %78’i en az bir iş fonksiyonunda YZ kullanıyor ve yöneticilerin %92’si önümüzdeki üç yıl içinde daha fazla yatırım yapmayı planlıyor.
Önemli Gelişmeler: Model çıkarım maliyetlerinde keskin düşüşler; “küçük model patlaması” (daha az hesaplama gücü gerektiren, alana özel YZ modelleri); çok modlu YZ’de gelişmeler (metin, görüntü, video, ses işleme); karmaşık, çok adımlı muhakemede gelişmeler; sorumlu YZ uygulamalarına odaklanma (etik, şeffaflık, yönetişim); küresel yatırımda genişleme (egemen YZ ve veri merkezlerine yüz milyarlarca dolarlık yatırım).
Vaka Örneği: Meta’nın Llama 3 8B nicel modelleri, kullanıcıların telefonlarında gerçek zamanlı dil dönüşümünü sağlıyor; Google DeepMind’ın AlphaFold 3’ü protein yapılarını ve moleküler etkileşimleri doğru bir şekilde tahmin ederek ilaç keşfini hızlandırıyor.
Yatırım: 2024’te 124.3 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %35’lik bir artış.
Benimseme: “Ölçeklendirme Devam Ediyor” (4/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Veri sızıntısı ve güvenlik açıkları; veri yönetişimi, adalet, hesap verebilirlik ve açıklanabilirlik konusunda etik endişeler; telif hakkı ve içerik koruması; artan çevresel etki.

2.2. Hesaplama ve Bağlantı Sınırları

Uygulamaya Özel Yarıiletkenler: YZ iş yüklerinin muazzam hesaplama talebine yanıt olarak “YZ eğitim ve çıkarım görevleri gibi özel iş yüklerini gerçekleştirmek için optimize edilmiş amaca yönelik çipler.”
Önemli Gelişmeler: YZ eğitimi ve çıkarımı için optimize edilmiş çiplerin geliştirilmesi (GPU’lar, ASIC’ler); Amazon, Google, Meta, Microsoft gibi teknoloji şirketlerinin kendi özel ASIC’lerine ağır yatırım yapması; veri merkezi genişlemeleri ve artan üretim talebi; jeopolitik gerilimlerin küresel tedarik zincirlerini etkilemesi.
Vaka Örneği: Nvidia’nın Blackwell mimarisi için COWOS-long teknolojisine geçişi; AWS’nin Trainium3 ve Inf2 çiplerini geliştirmesi; TSMC’nin ABD’deki 165 milyar dolarlık devasa yatırımı.
Yatırım: 2024’te 7.5 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %22’lik bir artış.
Benimseme: “Ölçeklendirme Devam Ediyor” (4/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Jeopolitik gerilimler, işgücü sıkıntısı, hızlı teknolojik eskime, talep-arz dengesizliği.
Gelişmiş Bağlantı: 5G’den 6G’ye geçiş, ağ dilimleme, özel kablosuz ağlar, doğrudan uyduya bağlantı ve YZ-RAN gibi teknolojileri kapsar. “Telekomünikasyon şirketlerinin yeni değer akışları geliştirme fırsatları” var.
Önemli Gelişmeler: 5G-Advanced’in ticarileşmesi ve 6G için temel oluşturması; ağ dilimleme pazarının büyümesi; özel kablosuz ağ pazarının hızlanması; YZ veri merkezlerinin fiber talebini artırması; doğrudan uyduya ağların ve uzay dışı ağların (NTN’ler) gerçek olması; operatörlerin dijital ikizleri kullanması; YZ-RAN’ın ortaya çıkışı.
Vaka Örneği: Çin’in 5G dağıtımında liderliği; T-Mobile’ın kamu güvenliği için T-Priority ağ dilimlemesi; Airbus ve Ericsson’ın özel 5G ağlarını Avrupa genelinde genişletmesi; SpaceX’in Starlink’inin doğrudan hücre hizmeti.
Yatırım: 2024’te 44.2 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %14’lük bir düşüş (önceki yıllardaki büyük altyapı yatırımlarının ardından).
Benimseme: “Ölçeklendirme Devam Ediyor” (4/5).
Bulut ve Uç Bilişim: YZ’nin tüm bulut altyapılarını nasıl şekillendirdiği ve iş yüklerinin performans, gecikme, veri egemenliği ve güvenliği için nasıl dağıtıldığı.
Önemli Gelişmeler: YZ’nin bulut yığınının tüm katmanlarını (yarıiletkenler, sunucular, veri merkezleri) bozması ve güç kısıtlamalarını artırması; şirketlerin yeni konumlara taşınması, yaratıcı güç çözümleri ve iş yükü dağıtımı; bulut sağlayıcı ortamının gelişimi (hiperskalacıların ve özel oyuncuların yükselişi); veri güvenliği, gizlilik ve jeopolitik risklerle ilgili artan endişelerle yerel olarak barındırılan veriye ve bilişime olan talebin artması (“egemen bulutlar”).
Vaka Örneği: Meta’nın dağıtık YZ eğitimi için özel veri merkezi ağları; Stargate Projesi’nin OpenAI için 500 milyar dolarlık YZ altyapı yatırımı; Microsoft’un su tasarruflu veri merkezi tasarımı; CoreWeave’in YZ iş yükleri için özel GPU hızlandırmalı bulut hizmetleri sunması; Oracle’ın Avrupa Birliği’nde egemen bulutunu genişletmesi.
Yatırım: 2024’te 80.8 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %2’lik bir artış.
Benimseme: “Ölçeklendirme Devam Ediyor” (4/5).
Sürükleyici Gerçeklik Teknolojileri (Immersive Reality): Artırılmış gerçeklik (AR), sanal gerçeklik (VR) ve yapay zeka entegrasyonuyla geliştirilmiş uzamsal bilişim.
Önemli Gelişmeler: AR/VR kulaklıkların performansının düşük kalması ancak Meta’nın YZ gözlükleri ve Google’ın Android XR gözlükleri gibi yenilenen yatırımlar; haptik (dokunsal) gelişmelerin gerçeklik ve simülasyon arasındaki sınırı bulanıklaştırması (dokunsal aktüatörler, kimyasal sensörler); YZ entegrasyonunun renderleme, izleme ve işleme yeteneklerini devrimleştirmesi.
Vaka Örneği: Apple’ın Vision Pro kulaklığı ve “Persona” özelliği; Snap’in Spectacles’ının beşinci nesli; Meta Quest 3’ün karma gerçekliği; Mayo Clinic’te karma gerçeklik navigasyonlu omuz ameliyatı; New Balance’ın prototiplemede VR kullanması; Virtuix Omni One çok yönlü VR koşu bandı.
Yatırım: 2024’te 6 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %11’lik bir düşüş.
Benimseme: “Deneysel” (2/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Veri kullanılabilirliği ve gizlilik endişeleri; önyargıyı artırma potansiyeli; fiziksel güvenlik; birden fazla cihaz tipi; donanım geliştirme hızı.
Dijital Güven ve Siber Güvenlik: Siber güvenlik, YZ güveni ve blok zinciri tabanlı güven sistemleri dahil olmak üzere güvenli, şeffaf ve güvenilir dijital etkileşimler sağlamak için tasarlanmış teknolojiler ve uygulamalar.
Önemli Gelişmeler: YZ güveni oluşturma ihtiyacının aciliyeti (YZ şirketlerine kamu güveni 2019’dan 2023’e %61’den %53’e düştü); saldırganların YZ ve makine öğrenimini daha etkili bir şekilde kullanması; üçüncü taraf yazılımlardaki güvenlik açıklarının kullanılması; düzenleyici gözetim ve şeffaflığa artan odaklanma (AB YZ Yasası); jeopolitik risklerin dijital güvenliği ve siber güvenliği tehdit etmesi (denizaltı kabloları gibi kritik altyapıya saldırılar); finans gibi sektörlerde tokenizasyonun artması.
Vaka Örneği: MLCommons’ın YZ modellerinin tehlikeli yanıt verme eğilimini değerlendiren AILuminate v1.0 kıyaslaması; Cisco’nun Splunk ve Robust Intelligence’ı satın alarak siber güvenlik portföyünü güçlendirmesi; “vishing” (sesli oltalama) saldırılarındaki %442’lik artış; ABD Savunma Bakanlığı’nın CMMC 2.0 çerçevesi; AB’nin Kripto Varlıkları Piyasaları (MiCA) düzenlemesi; Salt Typhoon adlı devlet destekli siber saldırı grubu; JPMorgan’ın Kinexys Dijital Ödemeler ile entegrasyonu; BlackRock’ın BUIDL tokenli fonu.
Yatırım: 2024’te 77.8 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %7’lik bir artış.
Benimseme: “Ölçeklendirme Devam Ediyor” (4/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Güvenlik ve kullanılabilirlik arasındaki denge; büyük YZ modelleri için açıklanabilirlik araçlarının eksikliği; veri sızıntısı ve fikri mülkiyet riskleri; kuantum teknolojisinin şifreleme sistemleri üzerindeki potansiyel tehdidi; blok zinciri teknolojisi düzenlemesindeki parçalanma.
Kuantum Teknolojileri: Kuantum hesaplama, kuantum iletişimi ve kuantum algılama dahil olmak üzere kuantum mekaniğinin benzersiz özelliklerini kullanan teknolojiler.
Önemli Gelişmeler: Geliştirilmiş hata düzeltme ve ölçeklendirme (Atom Computing’in %99.6 iki kübit kapı sadakati); artan rekabet (AWS, Google, IBM, Microsoft gibi hiperskalacıların liderliği); küresel kuantum programlarının genişlemesi (34 ülkenin ulusal programları, BM’nin 2025’i Uluslararası Kuantum Bilim ve Teknoloji Yılı ilan etmesi).
Vaka Örneği: Google’ın Willow çipi (hataları azaltma); AWS’nin Ocelot’u (“kedi kübit” teknolojisiyle hata düzeltme maliyetini %90’a kadar azaltma); Microsoft’un Majorana 1’i (topolojik kübitlerle); IBM’in ilk Avrupa kuantum veri merkezi (Ehningen, Almanya).
Yatırım: 2024’te 2 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %15’lik bir düşüş.
Benimseme: “Sınır İnovasyonu” (1/5) – hala başlangıç aşamasında ve iş bağlamında büyük ölçüde kanıtlanmamış.
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Teknik zorluklar (kübit sayısı ve kalitesi); maliyet etkinliği (geleneksel süper bilgisayarlara göre); nascent ekosistemler (farkındalık, teknoloji olgunluğu, disiplinlerarası koordinasyon eksikliği); ülkeler arasında ekonomik uçurumun potansiyel genişlemesi.

2.3. Son Teknoloji Mühendisliği

Robotik Geleceği: Otonom veya yarı otonom görevleri yerine getirebilen, yeni girdilere uyum sağlayabilen robotların ilerlemesi (otonom mobil robotlar, insansı robotlar).
Önemli Gelişmeler: Robotları kontrol etmek için “temel modeller” (YZ çözümleri) geliştirme; eğitim verisi miktarının sınırlayıcı bir faktör olması ve araştırmacıların yaratıcı çözümler bulması (simüle edilmiş dünyalar, video izleme); insansı robotların geliştirilmesi (insanlar için tasarlanmış fiziksel alanlarda konuşlandırma); robotiklerin daha fazla sektöre genişlemesi (hizmetler, işbirlikçi robotlar (cobot’lar)).
Vaka Örneği: Covariant’ın RFM-1 robotik temel modeli (insan benzeri muhakeme); Figure AI’nin Helix VLA modeli (insansı robotların karmaşık görevleri yapması); Boston Dynamics’in Elektrikli Atlas’ı (endüstriyel ortamlar); Tesla’nın Optimus’u (genel amaçlı görevler); GXO Logistics’in Agility Robotics’in Digit robotunu dağıtması; Amazon’un YZ güdümlü cobot’ları; KFoodtech’in BotBob robotik mutfak çözümü.
Yatırım: 2024’te 7 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %2’lik bir düşüş.
Benimseme: “Deneysel” (2/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Robotik için risk ve güven çerçevesi (sorumluluk, güvenlik); insansı robotlar hakkındaki hayranlık, korku ve belirsizlik (işsizlik korkusu); insansı robotların fiziksel kısıtlamaları (pil ömrü, denge, kavrama hızı).
Mobilite Geleceği: Otonom araçlar (AV’ler), elektrikli araçlar (EV’ler), dronlar, kentsel hava hareketliliği (eVTOL’ler) ve mikro hareketlilik (e-scooter’lar, e-bisikletler) dahil olmak üzere ulaşım sistemlerinin verimliliğini, güvenliğini ve sürdürülebilirliğini iyileştirme amacı taşıyan teknolojiler.
Önemli Gelişmeler: EV satışlarındaki küresel eşitsizlik (Çin’de güçlü büyüme, ABD’de yavaşlama); AV’lerin ilerlemesi ancak teknik engeller, yüksek maliyetler ve kamu şüpheciliği nedeniyle hala zorluklarla karşılaşması; dronların ticari operasyonlardaki rolünün genişlemesi; eVTOL uçak endüstrisinin düzenleyici sertifikasyona doğru ilerlemesi; mikro hareketliliğin eski aşırı arz sorunlarının ardından dayanıklılık göstermesi; su hareketliliği ve elektrifikasyonunda yenilikçi teknolojiler (otonom mavna sistemleri, bilgisayar kontrollü hidrofil teknolojisi).
Vaka Örneği: Waymo’nun Los Angeles ve Austin’e otonom araç hizmetini genişletmesi; Kodiak Robotics’in Teksas’ta sürücüsüz ticari kamyon operasyonları; Amazon Prime Air ve Walmart’ın dron teslimatlarını genişletmesi; Archer Aviation’ın Midnight hava taksisi ve Joby Aviation’ın FAA sertifikasyonuna doğru ilerlemesi; Lime’ın dünya çapında 20’den fazla yeni şehre genişlemesi; Candela P-12 Nova elektrikli hidrofil feribotu.
Yatırım: 2024’te 131.6 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %6’lık bir artış.
Benimseme: “Pilot Aşamasında” (3/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Küresel enerji arzının genişlemesi (lityum talebi); güvenlik ve hesap verebilirlik endişeleri (AV’ler için); ekipman ve altyapı maliyetleri (EV şarjı); kamu kabulu ve güveni; siber güvenlik ve gizlilik.
Biyo-mühendislik Geleceği: Gen düzenleme, sentetik biyoloji gibi teknolojik ilerlemeleri kullanarak sağlık ve insan performansını iyileştirmeyi, gıda değer zincirlerini dönüştürmeyi ve yenilikçi ürünler yaratmayı amaçlayan mühendislik prensiplerinin biyolojiye uygulanması.
Önemli Gelişmeler: Biyomalzemeler ve doku mühendisliğinde hızlı ilerleme (3D biyo-baskı, rejeneratif tedaviler); üretim kapasitesinin bilimsel ilerlemeyi karşılamak üzere ölçeklenmeye başlaması (2.000 litrelik biyo-reaktörler); YZ’nin hem ilaç hem de biyomalzemelerde Ar-Ge’yi hızlandırması (2024 Nobel Kimya Ödülü); CRISPR tabanlı tedavilerin klinik deneylerden onaylı tedavilere geçmesi; 3D hücre kültürü sistemleri ve enjekte edilebilir biyo-mimetik hidro-jellerdeki gelişmelerle kök hücre araştırmalarında atılımlar.
Vaka Örneği: Kyoto Üniversitesi ve Shinobi Therapeutics’in rejeneratif tıp uygulamalarında biyolojik olarak türetilmiş iskeleler kullanması; mRNA-lipid nanoparçacık teknolojisiyle yetişkin hücrelerini uyarılmış pluripotent kök hücrelere yeniden programlama; 21st.BIO’nun hassas fermantasyon tesisi; LYCRA Şirketi ve Dairen Chemical Corporation’ın biyolojik olarak türetilmiş spandeks üretimi; Adaptyv Biosystems’in protein mühendisliği dökümhanesi (üretken YZ ile); GOOD Meat ve UPSIDE Foods’un yetiştirilmiş tavuk için düzenleyici onay alması.
Yatırım: 2024’te 57.3 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %17’lik bir düşüş.
Benimseme: “Ölçeklendirme Devam Ediyor” (4/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Biyo-mühendislik düzenlemesi (ülkeler arası farklılıklar); kamu algısı ve etik endişeler; istenmeyen sonuçlar (kendi kendini kopyalayan organizmalar); biyo-güvenlik ve çift kullanımlı riskler; teknolojilerin geleneksel yaklaşımlara göre etkinliği.
Uzay Teknolojileri Geleceği: Uydu sistemleri, fırlatma araçları, yaşam alanları modülleri ve keşif görevleri dahil olmak üzere (Alçak Dünya Yörüngesi (LEO) uydu takımyıldızları, doğrudan cihaza bağlantı, Dünya gözlemi).
Önemli Gelişmeler: LEO’ya yük fırlatma maliyetlerinin düşmesi (yeniden kullanılabilir roketler); uzay iletişiminde ilerlemeler (VLEO uyduları, lazer iletişimleri, 5G entegrasyonu); uzay tabanlı verilerin çevresel izleme ve afet müdahalesi için karasal veri kümeleriyle entegrasyonu; gelişmiş Dünya gözlem sistemleri (hiperspektral görüntüleme, makine öğrenimi algoritmaları); YZ’nin uzay operasyonlarını desteklemedeki artan rolü.
Vaka Örneği: SpaceX’in Starship uçuş testleri (yeniden kullanılabilir roketler); Thales Alenia Space’in GREAT ve GROOVE projeleri (çevresel izleme için uydu navigasyonu); Planet’in 150’den fazla uyduluk filosu (3 metrelik çözünürlüklü görüntüler); ABD Savunma Bakanlığı’nın yerden hareket eden hedef takibi için uzay tabanlı sistemlere geçişi; LeoLabs’ın YZ güdümlü radar ağları (uzay çöpü takibi); Kuzeywood Space’in faz dizi anten teknolojisi.
Yatırım: 2024’te 9.3 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %9’luk bir düşüş.
Benimseme: “Deneysel” (2/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Uzay teknolojilerinin maliyet etkinliği; spektrum ve yörünge kullanım hakları için yönetişim mekanizmaları; siber riskler (karıştırma, uydu sahteciliği); jeopolitik gerilimler (uydu karşıtı silah testleri).
Enerji ve Sürdürülebilirlik Teknolojileri Geleceği: Küresel enerji değer zincirini dönüştürmeyi amaçlayan geniş bir yenilik yelpazesi (temiz elektronlar, elektrifikasyon, temiz moleküller).
Önemli Gelişmeler: Elektrik talebinde önemli artış (veri merkezleri); ölçüm teknolojilerinde ilerlemeler (uydu görüntüleri, LiDAR); hidrojenin “azaltılması zor” sektörleri karbondan arındırmak için önemli bir seçenek olarak görülmesi; gelişmiş biyo-yakıtlar ve e-yakıtların ilgi görmesi; nükleer gücün stabil temel yük elektriği sağlama yeteneği nedeniyle ilgi çekmesi (SMR’ler, füzyon enerjisi).
Vaka Örneği: Oxford PV’nin perovskit tandem güneş teknolojisinin ticarileşmesi; Enpal’in Avrupa’nın en büyük Isı Pompası Akademisi’ni açması; Boston Metal’in erimiş oksit elektroliz teknolojisiyle çelik üretimi; KoBold Metals’in kritik batarya metallerini keşfetmek için YZ ve veri analizi kullanması; Coolbrook’un RotoDynamic Isıtıcı gibi elektrikli ısı çözümleri; Carbon Mapper’ın Tanager-1 uydusu (metan ve CO2 “süper-yayıcılarını” tespit etme); Çin’in elektrolizör üretim kapasitesini hızla genişletmesi; Synhelion’un güneş ısısı kullanarak sentetik yakıt üreten endüstriyel ölçekli tesisi (DAWN); Oklo, X-energy gibi ABD şirketlerinin SMR’leri geliştirme yarışı; Commonwealth Fusion Systems ve UK-based Tokamak Energy’nin nükleer füzyon üzerinde çalışması.
Yatırım: 2024’te 223.2 milyar dolar hisse senedi yatırımı ve 2023-24 arasında iş ilanlarında %6’lık bir düşüş.
Benimseme: “Pilot Aşamasında” (3/5).
Ana Çözülmemiş Sorunlar: Şebeke esnekliği ve esnekliği; altyapı geliştirme (iletim hatları, şarj istasyonları); tedarik zinciri ve kaynak kısıtlamaları (kritik mineraller); pazar dinamikleri (fosil yakıtların gelecekteki rolü); inovasyon hızı ve maliyet düşüşleri (hidrojen, biyo-yakıtlar); sistemik pazar ve düzenleyici evrim; işgücü ve yetenek eksikliği; makroekonomik yatırımlar üzerindeki etkiler.

3. Yatırım ve Yetenek Eğilimleri

Rapor, her trend için “ilgi, inovasyon, öz sermaye yatırımı ve yetenek” ölçütlerinin niceliksel analizine dayanmaktadır.

Yatırımın Stabilizasyonu ve Geri Dönüşü: Makroekonomik ortamın ve genel piyasa zayıflığının 2023’te teknoloji finansmanında önemli düşüşlere neden olmasından sonra, sınır teknolojileri için yatırım iklimi 2024’te stabilize oldu ve birçok durumda toparlandı.
En Yüksek Yatırım: Enerji ve sürdürülebilirlik teknolojileri (223.2 milyar dolar) ve mobilite geleceği (131.6 milyar dolar) en yüksek yatırım seviyelerine sahip trendler olmaya devam ediyor.
YZ’deki Büyük Artış: YZ, tüm teknolojiler arasında en yüksek patent aktivitesini, Google aramalarını ve araştırma yayınlarını gördü. YZ şirketleri 2025’in ilk çeyreğinde 52 milyar dolar topladı (SoftBank liderliğindeki OpenAI’ye 40 milyar dolar dahil).
Ajans YZ’de Hızlı Büyüme: İlgi ve yatırım seviyeleri düşük olsa da, ajans YZ iş ilanlarında %985’lik bir artışla bu yılın en hızlı büyüyen trendlerinden biri.
Yetenek Talepleri ve Beceri Boşlukları:Ajans YZ: İş ilanları az ancak 2021’den bu yana önemli ölçüde arttı (yazılım mühendisleri, veri bilimcileri). Python, makine öğrenimi ve doğal dil işleme gibi teknik becerilere dayanıyor. Talep yüksek olmasına rağmen TensorFlow gibi bazı beceriler daha kolay bulunurken, Python gibi diğerleri daha kıt.
Yapay Zeka: Yetenek talebi, kuruluşların erken denemeden daha geniş dağıtıma geçmesiyle evriliyor. Veri bilimcileri ve mühendisler için işe alımlar 2024’te arttı. Yetenek açıkları büyük bir engel olmaya devam ediyor (%46). Python, makine öğrenimi ve bulut altyapısı (özellikle AWS) gibi temel YZ becerileri için tedarik talebin gerisinde kalıyor.
Uygulamaya Özel Yarıiletkenler: Veri bilimcileri ve yazılım mühendisleri için iş ilanlarında önemli artış. Makine öğrenimi ve GPU uzmanlığı gibi kritik becerilerde yetenek sıkıntısı var.
Gelişmiş Bağlantı: İş ilanları mühendislik ve proje rollerinde düşüş göstererek “dağıtımdan iyileştirmeye” geçişi yansıtıyor. IoT, 5G ve YZ becerilerinde yetenek kıtlığı yaşanıyor.
Bulut ve Uç Bilişim: Yazılım rollerindeki zirveler ve düşüşler, bulut dönüşümünün olgunlaşmasını ve optimizasyona doğru kaymayı yansıtıyor. AWS, DevOps, Kubernetes ve Python gibi becerilerde önemli yetenek sıkıntısı yaşanıyor.
Sürükleyici Gerçeklik: Çoğu iş pozisyonunda genel talep düşüşü, iş piyasasının uyum sağlamasını gösteriyor. VR, AR ve YZ becerilerinde kıtlıklar var.
Dijital Güven ve Siber Güvenlik: Yazılım rollerine (yazılım mühendisliği, geliştirme) merkeziyeti korurken, güvenlik analisti rolleri genel yayınlarda lider konumda. Olay müdahalesi, tehdit istihbaratı ve DevOps gibi talep gören becerilerde önemli kıtlıklar var. YZ’nin giderek daha kritik hale geldiği belirtiliyor.
Kuantum Teknolojileri: İş ilanları 2022’de zirveye ulaştı ve ardından azaldı. Kuantum hesaplama ve YZ becerilerinde önemli kıtlıklar var.
Robotik Geleceği: İş ilanlarının sayısı küçük olmasına rağmen 2021-2024 arasında neredeyse tüm iş pozisyonlarında talep arttı (bakım teknisyenleri, otomasyon mühendisleri). ML, YZ, otomasyon ve bilgisayar görüşü uzmanlığına olan talep artıyor, ancak yetenek havuzu kısıtlı.
Mobilite Geleceği: Yazılım rollerindeki zirveler ve düşüşler, YZ’nin kodlama sürecini basitleştirmesiyle ilişkili olabilir. Veri bilimcileri için iş ilanları istikrarlı bir şekilde arttı (pil analizi, YZ güdümlü lojistik).
Biyo-mühendislik Geleceği: Bilim adamları, kimyagerler ve araştırmacılar gibi temel pozisyonlarda düşüşler var, bu da finansman yavaşlamalarını ve ticarileşmenin gecikmesini yansıtıyor olabilir. Makine öğrenimi, istatistik ve biyo-istatistik gibi uzmanlık becerileri daha orantılı bir şekilde temsil ediliyor.
Uzay Teknolojileri Geleceği: Mühendislik rolleri baskın ancak 2022-2024 arasında her büyük rol için talep azaldı. Yazılım mühendisliği ve Python uzmanlığında kıtlıklar yaşanıyor.
Enerji ve Sürdürülebilirlik: İş piyasası önemli ölçüde büyüdü, özellikle yenilenebilir enerji sistemleri ve elektrik mühendisliği gibi rollerde. Temiz enerji ve sürdürülebilirlik uzmanlığında yetenek kıtlığı yaşanıyor.

4. Önemli Çıkarımlar ve Eylemler İçin Çağrı

YZ’nin Yaygın Etkisi: YZ, her trendin temel bir yükselticisi olarak konumlanıyor ve teknolojinin ilerleyişinin merkezinde yer alıyor. YZ’nin tam potansiyelini gerçekleştirmek için sürekli inovasyon (hesaplama yoğunluğunu yönetme, dağıtım maliyetlerini düşürme) ve altyapı yatırımı gerekiyor.
Güven ve Yönetişimin Önemi: Özellikle Ajans YZ’nin otonom yetenekleri arttıkça, sorumlu YZ uygulamaları, sağlam yönetişim çerçeveleri, şeffaflık ve hesap verebilirlik hayati önem taşıyor. “Güven artık yumuşak bir konu değil; iş için kritik bir varlık.”
Ölçekleme Zorlukları: Teknolojik mimarinin ve verimli tasarımın ötesinde, ölçeklendirme artık yetenek, politika ve yürütmede “karmaşık, gerçek dünya zorluklarını” çözmek anlamına geliyor.
Jeopolitik Faktörler: Ulusal egemenlik arayışı, yerelleşmiş çip üretimi ve teknoloji girişimlerinin finansmanı, küresel rekabette yeni bir dönemi şekillendiriyor ve tedarik zincirleri ile benimseme oranlarını etkiliyor.
İnsan-Makine İşbirliği: Anlatı “insan değişimi”nden “büyütmeye” doğru kayıyor; makineler bağlamı daha iyi yorumladıkça “operatör ve eş yaratıcı arasındaki sınır” çözülüyor.
Liderlik İçin Yetki: Yöneticilerin, bu trendlerin şirketleri için en alakalı olduğu yüksek etkili alanları belirlemesi, gerekli yetenek ve altyapıya yatırım yapması ve düzenleyici değişimler ve ekosistem hazırlığı gibi dış faktörleri ele alması gerekiyor. Odaklanma ve çeviklikle hareket edenler, yalnızca yeni değerin kilidini açmakla kalmayacak, aynı zamanda sektörlerinin ve gelecek teknolojilerinin geleceğini de şekillendirecekler